Divertikül, sindirim kanalının çeperinden geçen mukoza fıtığıdır. Bu rahatsızlık sindirim kanalının her tarafında görülebilir. Ancak en fazla kalın bağırsaklarda etkili olur. Rahatsızlık 30 yaşından önce nadir görülürken, yaşın ilerlemesiyle birlikte daha fazla görülmektedir. Kadın ve erkekleri aynı oranda etkilemektedir. Bu rahatsızlık şeker ve et tüketiminin artmasıyla ve posa içermeyen diyetlerin yapılmasıyla insanları daha fazla etkilemektedir.
Hastaların %30'unda belirti verirken, %15'inde kanama oluşturur.
Divertikül neden oluşur?
Rahatsızlığın neden oluştuğu kesin olarak bilinmemektedir. Lifli besinleri yeteri kadar tüketmeyen kişilerde gaita hacmi azalmakta, kolonda geçiş süresi uzamaktadır. Kolonda daha fazla süre kalan besin artıkları sıvı emilimini arttırarak, gaitanın sertleşmesine neden olur. Katı gaita atılımını sağlamak için kolon basıncında yükselme olur. Kalın bağırsağın dar kısmı sigmoit kolonda segmentleşme meydana gelir. Basınç artışının olması ve segmentleşme oluşumu ana patogenetik etkendir. Hastalığın oluşumundaki diğer etken ise kolon duvarlarında olan kas liflerindeki gerilme gücündeki azalmadır. Bunun oluşma sebebi genellikle yaşın ilerlemesidir.
Divertikül belirtileri nelerdir?
Hastalarda genellikle alt karın ağrısı, titreme, ateş, makatta kanama ve bağırsak alışkanlığında değişikler gibi belirtiler olmaktadır. Ağrı sol alt kadran ağrısı şeklinde yaşanmaktadır.
Bu suprapubik bölgeye, sırtta ve sol kasık bölgesine yayılabilir. Bağırsak alışkanlıklarında ise konstipasyon ile bazen diyare gibi değişimler olur. Enflamasyon mesaneye yakın olduğunda, hastada sıkça idrara çıkma ihtiyacı olur. Hastalarda rektal kanama nadiren görülür. Enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak fiziksel bulgular görülmektedir.
Divertikül tanısı nasıl konur?
Yakınmaların ayırıcı tanısı için hastaların muayene edilmesi gerekir. Yapılan muayeneden sonra gerekli görüldüğünde hastalara direkt karın röntgeni, karın ultrasonografisi, ilaçlı bağırsak filmi, kolonoskopi ve kan testleri yapılabilir. Bunlar kesin tanı konulmasını sağlar.
Divertikülden korunma yolları
Hastalığın kabızlık ve ıkınmayla tetiklenmesi nedeniyle, kişiler düzenli bağırsak alışkanlığı kazanmalıdır. Bu korunma ve komplikasyonların oluşmasında engelleyici özelliktedir. Ayrıca yeteri kadar sıvı alınması, yüksek lifli besinlerle beslenme ve düzenli egzersiz yapılması faydalıdır. İnsanlar günlük olarak 25-30 gr lif tüketmelidir. Lifli gıda tüketimi gaitayı yumuşatacağından, kabızlığın ve ıkınmanın önlenmesinde yardımcıdır.
Divertikül tedavisi nasıl yapılır?
Hastalarda herhangi bir yakınmaya neden olmadığında, tedaviye gerek duyulmamaktadır. Fakat bu hastaların yüksek lif içeren besinlere ağırlık vermesi gerekir. Hastalarda genellikle medikal tedavi uygulanır. Şiddetine göre ayaktan verilen ilaçlarla ya da hastanede damar yoluyla verilen ilaçlarla tedavi uygulanır. Beslenme düzeni oluşturularak antibiyotik tedavisi ile bazı durumlarda damardan sıvı verilmesi gerekebilir. Bu tedaviye rağmen düzelme sağlanamazsa, karın içinde apse oluşursa, bağırsak duvarında yırtılma olursa, karın zarında iltihaplanma ve kanama olan hastalarda cerrahi tedaviye geçilir. Cerrahide hastalıklı olan bağırsak bölümü çıkartılır.
Divertikülün neden olduğu komplikasyonlar
Hastalarda yakınmaya neden olmayan rahatsızlıklarda komplikasyonlar oluşmaz. Bazı hastalar yaşam boyunca yakınmasız bu rahatsızlıkla yaşarlar. Ancak bazı kişilerde ciddi sorunlara neden olabilir. Bunlar genellikle bağırsak duvarında yırtılmayla birlikte bağırsak içeriğinin karın içine akmasıyla gelişir. Bununla birlikte karın zarında iltihaplanma, karın içinde apse oluşumu ve bağırsak tıkanıklığı olmasıdır. Apse oluşumunda drenaj uygulanmaktadır. Bazı durumlarda ameliyatla alınması gündeme gelebilir. Bazı hastalarda fistül oluşabilir. Bunların tedavisi cerrahi olarak yapılır.
