Kalın bağırsak, sindirim sisteminde uzunluğu 1,30 ile 1,60 cm arasında olan bir organdır. Çapı 6-8 cm olan organ, ince bağırsaklarda emilmeyen maddelerin konsantre edilerek, vücuttan dışarıya atılmasını sağlar. Besinlerden arta kalan su, vitamin ve minerallerin kana geçmesinde önemli bir rolü vardır. Vücut için yararlı olabilecek maddelerin dışarıya atılmasını önleyip, atıkların anüsten dışarıya atılmasını sağlar.
Sindirim ince bağırsakta son bulduğundan, sindirimde rolü olmayan bir organdır. Kalın bağırsak üç bölümden oluşmaktadır.
- Çekum ya da kör bağırsak denilen bölüm kalın bağırsağın ilk bölümüdür. Apandis bu bölümün uzantısında bulunur.
- Çekum bölümünden rektuma kadar uzanan bölüm, kalın bağırsağın orta bölümüdür. Burası kolon, transvers kolon, inen kolon ve sigmoid kolon olarak dört bölümden oluşur.
- Rektum kalın bağırsağın son bölümüdür. Anüs rektumun vücut dışına açılan bölümüdür. Bu bölüm kaslar yardımıyla açılıp, dışkıların dışarıya atılmasını sağlar.
Kalın bağırsağın yapısı ve görevleri nedir?
İnce bağırsağa göre, daha farklı bir yapıya sahip olan kalın bağırsağın epitel yüzeyi düzdür. İnce bağırsağa göre daha yavaş hareket etmektedir. Boşaltma ve karıştırma kalın bağırsakta gerçekleşmektedir. İnce bağırsaklarda olduğu gibi içeriğinde enzim bulunmamaktadır. İçeriğindeki mukus salgısıyla selülozu parçalar. Vücutta suyun emilmesini sağlar. Günlük emdiği su miktarı 500-1500 ml arasındadır. Suyun dışında glikoz, inorganik tuzlar ve yağ asitleri bu organda emilmektedir.
Dışkının sıvı oranı burada ayarlanmaktadır. Dışkıda sindirilmemiş besinler, safra, ölü bağırsak hücreleri ve kalın bağırsak mukusu bulunmaktadır. %70 su, %30 katı atıktan oluşan dışkı, günlük 200-400 gram arasında çıkarılır. Vücuda alınmış olan besinler 10-90 saat arasında vücuttan atılır. Kalın bağırsak vücuda yararı olmayan maddelerin atılmasını sağlayan bir organdır. Atıkların suyunu emerek, kalanı dışkı halinde dışarıya atar. Yaptığı işlemler yaklaşık olarak 6 saat sürmektedir. Dışkı oluşumunda bakterilerde rol oynar. Oluşma esnasında çürüme ve mayalanma gerçekleştiğinden, dışkı kokulu olarak çıkar.
Kalın bağırsağın vücuttaki yerleşimi nasıldır?
Sağ kasıktan yukarıya doğru çıkan kalın bağırsak, midenin alt tarafından düz olarak geçip, aşağıya doğru iner. İnce bağırsağın etrafında bir çerçeve şeklinde dolanır. Aşağıya inen bölüm, sol kasığın alt tarafında orta bölüme doğru S biçiminde kıvrılır ve leğen boşluğunun orta tarafına doğru dikine biçiminde iner. Burada biraz genişleyerek, düz bir şekilde anüste son bulur.
