Spastik kolon, yani irratabl bağırsak sendromu bağırsaklarda en fazla rastlanan hastalıklardan biridir. Hastalarda kramp tarzında ağrıya, şişkinliğe, gaz ve dışkılama bozukluğuna neden olur. Dışkılama bozukluğu olan hastalarda birkaç gün süren kabızlık ya da ishal görülebilir. Dışkılamada krampla gelen ağrı olmasına rağmen, rahat dışkılama olmaz. Bu rahatsızlığın sebebi tam olarak bilinmediğinden, iyileşmeyi tam olarak ağlayacak tedavisi henüz bulunmamaktadır. Bunun sebebi hastalarda yapılan muayene sırasında hastalık belirtileri teşhis edilemez. Hastalarda büyük rahatsızlığa neden olsa da kanama, kanser gibi ciddi etkilere neden olmaz.

Bu rahatsızlık yapısal bir bozukluk olarak değil, fonksiyonel bir bozukluk olarak değerlendirilmektedir. Hastalarda şikâyetlere rağmen herhangi bir bozukluk tespit edilememesi, patolojik bulguya rastlanmaması halinde spastik kolon düşünülmelidir. Bu aşamada doktora gereken bilgiler verilerek, teşhisin doğru yapılması sağlanmalıdır. Hastalarda ciddi hastalıklara neden olmasa da yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Toplumda yaygın görülmesine rağmen, kişilerin bunu bir yaşam biçimi olarak benimsemesinden dolayı tedaviye başvuran hastaların sayısı azdır. Ancak bu hastalarda okul ve iş yaşamını etkileyen, tatillere çıkmasını engelleyen, sosyal yaşamlarını etkileyen bir durum mevcuttur.

Bu rahatsızlığın nedenleri yapılan araştırmalara göre tam olarak belirlenememiştir. Hastaların tetkiklerinde organik bozukluktan ziyade, fizyolojik, psikolojik ve beslenmeden kaynaklanan nedenler bulunmuştur. Yakınmaların artma sebebi kişiden kişiye farklılık göstermekte, sindirim bozukluğu yaşanması nedeniyle besinlerin önemli olduğu sonucuna ulaşılmaktadır. Bunu tetikleyici bazı etkenler bulunmaktadır.

Karın ağrısı: Kramplar şeklinde ve künt tarzda oluşan karın ağrıları, dalgalar şeklinde gelir. Yemek sonrasında yoğun şekilde yaşanır. Hastada gaz çıkarma ya da tuvalete çıkma halinde rahatlama hissedilir.

Şişkinlik: Hastalarda fazla miktarda gaz olmasa bile, gaz çıkaramadıklarından yakınmalar olur. Yemekten sonra başlayan rahatsızlık, gün içinde bağırsaklardan gelen seslerle, karındaki sıkışmayla hissedilir.

Bağırsak alışkanlığında bozulma: Hastalarda en sık kabızlık ve ishal görülür. Dışkının mukusla kaplı olması da görülür. Bunun sebebi bağırsak duvarında mukus üreten ağır hareket eden bezlerin uzun süre bağırsakta kalan dışkıyla temas etmesiyle uyarılması sonucunda olur. Bezler daha fazla mukus üretmeye başladıklarından, dışkıda mukus görülür.

Yakınmaların altında organik bir sebebin belirlenememesi: Hastalığın en önemli teşhis kriteri budur. Herhangi bir organik sebebe dayanmamaktadır.

Bu belirtilerin dışında hastalarda dışkılama sonrasında ağrının azalması, dışkılama sayısı ve kıvamında değişiklik, tam boşalamama hissi, sık dışkılamaya çıkmak, bulantı gibi sindirimle alakalı belirtiler görülür. Sindirim sisteminin dışında cinsel ilişkide ağrı duyulması, baş ve sırt ağrısı, nefes darlığı, göğüste ağrı ve çarpıntı olması, hastanın kendini yorgun hissetmesi ve sinirlilik hali gibi etkiler görülebilir.

Bu rahatsızlığı tamamen iyileştirme günümüzde mümkün değildir. Uygulanan tedavide şikâyetlerin azaltılmasına ve yenilenmesini önlemeye çalışılır. Hastaların yaşam kalitesini iyileştirecek çalışmalar yapılır. Bağırsaklarda olan şişkinliği giderici, duyarlılığı azaltıcı, kabızlığı gideren ilaçlar kullanılır. İlaçların etken maddesi olan trimebutin, spastik kolon belirtilerini ortadan kaldırıcı etki yapar. Bu tedavinin yanında hastaların beslenmesine dikkat etmesi de gerekir. Şikâyetleri arttırabilecek süt, kahve, buğday, çavdar, peynir, mısır, yumurta gibi besinler tüketilmemelidir. Yemekler az ve sık yenmeli, öğünler 3 ana öğün yerine bölünerek düzenlenmelidir. Akşam öğünlerinin hafif olmasına dikkat edilmelidir. Öğün atlamamak bağırsak çalışmasını düzenleyici etki yapar. Buna dikkat edilmeli ve her öğünde bir şeyler yemeye özen gösterilmelidir. Su tüketiminin arttırılması da kabızlık için yararlı olacaktır. Ayrıca belirtileri tetikleyici stres etkeninden uzak durulmalıdır.