Bağırsak delinmesi, oldukça ciddi bir patolojidir. Zamanında doğru şekilde tedavi edilmediğinde ölümcül sonuçlara yol açabilir. Bu durum, yenidoğanları bile etkileyebilir. Bağırsak delinmesinin ilk belirtileri fark edilir edilmez tanı ve tedavi için bir doktora danışılması gerekir. Bağırsak delinmesi, bağırsak içeriğinin karın boşluğuna akmasına yol açan mukoza zarının delinmesi olarak tanımlanabilir. Patolojinin ilk belirtilerinde karındaki acı giderilmeye çalışılmadan hemen bir doktora başvurulmalıdır. Bu problem çocukluk ve ergenlik döneminde nadir görülür.

Bağırsak delinmesinin başlıca nedenleri arasında şunlar bulunur:

Yenidoğan bebeklerde ise genellikle konjenital patolojiler veya anormal fetal gelişim perforasyona yol açabilir. Kolonoskopi de yenidoğan ve yetişkinlerde bağırsak delinmesine neden olabilir. Kolonoskopi sırasında kolona prop takılmaktadır. Bunun deneyimli olmayan bir doktor tarafından yapılması bağırsağa ve bağırsak duvarlarına hasar verebilir. Kolonoskopi sırasında bağırsaklardaki polipler de alınabilir, bu işlem bağırsak duvarında yanmaya, ileri aşamada da nekroza ve ardından rüptüre yol açabilir.

Bağırsak delinmesi belirtileri genellikle 2-3 gün içinde ortaya çıkar. Doktora yapılan kolonoskopi hakkında bilgi verilmelidir. Bu sayede teşhisin daha hızlı yapılması sağlanabilir. Bağırsak delinmesi belirtileri delinme alanına göre değişiklik gösterebilir. Ancak ortak belirtiler arasında şunlar olabilir:

Bağırsak içeriğinin mesaneye girmesi halinde idrarda dışkı maddesi görülebilir. Hastanın muayenesi sırasında doktor tarafından karaciğer palpe edilebilir. Hasta ağrının şiddetiyle nefes alamaz hale gelebilir. Bazı hallerde şişkinlik hissi olabilir. Yenidoğan bebeklerde cilt soğuk ve kuru olur. Daha çok soluk grimsi renk hâkim olur. Kusma içeriğinde safra bulunabilir. Yenidoğan bebeklerde bağırsak delinmesi nedeniyle ölüm oranı oldukça yüksektir. Bu yüzden acilen doktora gidilmelidir.

Bağırsak delinmesi teşhisinde hastalara önce harici muayene yapılır. Bunu genel tanı testleri, bağırsak için bilgisayarlı tomografi, röntgen gibi tetkikler izler. Bu tetkikler ile peritondaki gaz varlığı tespit edilmeye çalışılır. Kolonoskopi bağırsak delinmesinin bir nedeni olabilir. Bu yüzden kolonoskopi yapılan hastaların bunu doktora bildirmesi gerekir. Eğer kolonoskopi sırasında bağırsakta delik oluşmuşsa başka tanı testleri yapılmaz.

Bağırsak delinmesi teşhisi konulan hasta için acilen ameliyat hazırlığı yapılır. Bu sorundan kurtulmanın tek yolu bağırsak delinmesi ameliyatı yapılmasıdır. Ameliyata hazırlık süreci bağırsak duvarındaki kopmaya ve hastanın durumuna bağlı olarak 2-4 saat devam eder. Ameliyatta genel anestezi uygulanır. Hastanın karın boşluğundan yapılan kesi yerinden bağırsağa müdahale edilir. Ameliyatın sonunda karın boşluğu yıkanarak kesi yeri kapatılır. Bu tedavi sadece bağırsaktaki delik küçük olursa ve peritonit yokluğunda uygulanır. Bağırsak duvarında birden fazla delik ya da kangren varsa kolostomi yapılır. Bu ameliyatta kalın bağırsak kesilerek, ön karın duvarına çıkartılır. Herhangi bir komplikasyon oluşmadığında bir süre sonra bağırsak yerine dikilebilir.

Hastalar ameliyattan çıktıktan sonra belli bir süre izlenir. İlk günlerde hastaların beslenmesine izin verilmez. Sadece sulu besinler alabilirler. Doktorun reçete ettiği ağrı kesici ilaçlar ve antibiyotikler düzenli olarak kullanılır. Bazı hallerde hastalarda peritonit semptomları yeniden ortaya çıkabilir. Bu durumda hastaya yeniden ameliyata alınabilir. Bağırsak delinmesi ameliyatı zamanında yapıldığında sonuçlar genellikle olumludur. Ancak hastaların çoğunluğu teşhis konulduktan sonra kaybedilmektedir. Özellikle yenidoğan grubunda ölüm oranı daha yüksektir. Bu yüzden bağırsak delinmesi belirtileri olduğunda acilen tıbbi yardım alınmalıdır. Ağrıyı bastırmak için herhangi bir ilaç kullanılmamalıdır. Bunun tek tedavisi zamanında yapılan cerrahi girişimdir.

Bağırsak delinmesi acil bir patolojidir. Eğer belirtiler çok şiddetli ise hemen 112 arayarak destek alabilirsiniz. Bulgular çok rahatsız edici olmadan fark edilirse hastanelerin gastroenteroloji bölümüne ya da genel cerrahi bölümüne gidilebilir.

Bağırsak delinmesi ameliyatı geçiren hastalar, ameliyattan sonraki günlerde gazın çıkmasından sonra tanesiz sıvı besinlerle beslenmeye başlayabilir. Hoşaf, tanesiz çorba ilk yiyecekler olabilir. Hastalarda kabızlık olmaması için lifli yiyeceklere ağırlık verilmelidir. Öğünler abartılı olmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Bu aşamada hastaların bol sıvı alması da gerekir. Besinlerin hazmı kolay olmalıdır, bu bağırsakların çalışmasını sekteye uğratmaz. Bu yüzden katı gıdalara yavaş yavaş geçilmelidir. Çorba, sütlü tatlı, komposto, iyi haşlanmış lapa gibi makarna, püre gibi hafif ve sindirimi kolay yiyecekler ön planda olmalıdır.